پزشکی و رادیولوژی از راه دور PACS

همگام با پيشرفت فن آوري در عرصه هاي گوناگون علمي و عملي در دهه هاي اخير،  علم پزشكي و شاخه هاي مرتبط با آن از اين تحول بي بهره نبوده است.  ورود تجهيزات پيشرفته و نرم افزارهاي تخصصي به اين عرصه موجب گرديده تا مراحل مختلف تشخيص و درمان با دقت ، سرعت و سهولت بيشتري انجام گيرد.
تله راديولوژي و تله مديسن به زبان ساده به معناي راديولوژي و  پزشكي از راه دور است . به شكلي كه با كمك سخت افزارها و نرم افزارها ي جديد اين امكان فراهم مي شود تا پزشكان و متخصصان پاراكلينيك حتي بدون حضور در مرکز درماني (كه بيمار در آن تحت درمان يا پيگيري مراحل مختلف تشخيص است ) به اطلاعات پزشكي ، پرونده ها و تصاوير اخذ شده از بيمار دسترسي داشته و مراحل تشخيص و حتي درمان را پيگيري  نمايند.
در بخش سخت افزاري تجهيزات پيشرفته پزشكي ، كامپيوتر ها و ارتباطات شبكه و اينترنت و در بخش نرم افزار عمدتا برنامه هاي HIS  ( سيستم اطلاعات بيمارستاني) ، RIS ( سيستم اطلاعات راديولوژي) و PACS ( سيستم انتقال و بايگاني تصاوير پزشكي ) و ديگر نرم افزارها به عنوان زير ساخت و ابزار دستيابي به تله مديسن و تله راديولوژي مورد استفاده قرار مي گيرد. با استقرار اين سيستم ها در مراكز درمانی و تشخيصي اين امكان وجود دارد که اطلاعات اخذ شده از بيمار مانند پرونده پذيرش ، تصاوير پزشكي گرفته شده ، نتايج آزمايشات و حتي شرح اعمال جراحي انجام شده و ...  به صورت فایلهاي متن ، تصوير ، صوتي و فيلم در كامپيوتر ذخيره شود و سپس پزشكان و متخصصين به كمك ابزار شبكه و اينترنت و قابليتهاي نرم افزارها در داخل و خارج از مراكز با حفظ نكات امنيتي استاندارد و رعايت قوانين مربوطه به اين اطلاعات دسترسي داشته باشند . بدين ترتيب امكانات ويژه اي در اختيار مراكز درماني ، پزشكان و بيماران قرار مي گيرد تا مراحل تشخيص و درمان به بهترين شكل ممكن و در كوتاه ترين زمان انجام گيرد.

ماموگرافی دیجیتال

انسان دور از رنج نیست .اثر عوامل محیطی و وراثتی و نیز سپری شدن عمر هرکدام به نوعی در ارگانها و بافتهای زنده آدمی تغییر ایجاد می کند .بیماریها بهانه ای می شوند برای رفتن . اما خدا در خلقت آدمی میل به تغییر و قدرت انتخاب را به ودیعه گذاشته است. بروز ناخوشی در یک بیمار عیار انسانهای دیگر را در تلاش برای رفع ناخوشی او مشخص می سازد. پزشک ،  پرستار و خویشان و دوستان بیمار هر کدام در مقام خود یک ارکستر روحانی ترتیب می دهند و نغمه نجات و آرامش را می سرایند. رهائی در دست خداست اما تلاش مقدس است. شش سال پیش گروه پزشکی ما تحت عنوان شرکت بهینه تصویر سهند،  امکانات کمک تشخیصی فوق تخصصی MRI را در این منطقه  راه اندازی کرد. از بسیاری سفرهاکاسته شد  و قدرت تشخیص عوامل موثر حوزه پزشکی منطقه تقویت شد .  وامسال در ششمین سالگرد افتتاح MRI مراغه ، شاهد افتتاح اولین مرکز ماموگرافی تمام دیجیتال ( DDR ) در شمالغرب ایران خواهیم بود ان شاءالله. به هرحال اضافه کردن امکانات و افزودن به ظرفیت علمی و عملی حوزه پزشکی ، مارا موظف می سازد که قبل از ورورداین سیستم های مدرن به منطقه ؛ اطلاعات خاص لازم در مورد آنها را به موقع و بیطرفانه در اختیار مردم و پزشکان همکار قرار دهیم ،  چرا که آگاهی بیماران ما موجب استفاده بهتر و موثر تر از این تجهیزات خواهد شد. بیماریهای پستان  (Breast) اعم از خوش خیم و بد خیم ؛ اثرات انکار ناپذیری در طول عمر و کیفیت زندگی خانمها دارد و عملا ناتوانی و بیماری این ارکان خانواده ، موجب افت مشخص بازده جوامع کاری و فامیلی در انجام امور جاریشان می شود .
در حوزه مبارزه با این نوع عوارض چه می توان کرد ؟
-1      آموزش مناسب بیماران و پزشکان مداخله گر در این حوزه کاری
-2     تامین نیروی انسانی پزشکی ماهر بالینی و جراحی  و پرتو درمانی
-3    تامین تجهیزات پیشرفته تشخیص تصویر برداری و آزمایشگاهی
-4    کمک ارگانهای دولتی و غیر دولتی و حتی مالی در جهت غربالگری به موقع و امتحانات گروهی تشخیص ابتدائی با ماموگرافی و سونوگرافی و معاینه بالینی .
گروه پزشکی ما ضمن پرداختن به بند اول در بستر مطبوعات محلی و بروشور های خاص مرکز خود، در مورد بند های سوم و چهارم نیز مسئولیت تضمین کننده ای را بر عهده گرفته است . در سفری که به شهر بولونیا در ایتالیا برای آموزش نحوه تشخیص صحیح بیماریهای پستان داشتم،  مواردی را شاهد بودم که بازگویی آنها برای مردم عزیز منطقه خالی از لطف نیست.
دولت ایتالیا با درک هزینه های کمر شکن مراحل پیشرفته سرطان پستان و تاثیرات روانی بیماری های خاص سینه در گروه سنی نسبتا جوان خانمها، برنامه های گروهی امتحانات تشخیصی تصویر برداری را طراحی نموده و حامیان مالی برای اینگونه طرحها تعریف کرده است. به طوریکه از مرحله معاینه اول و تشخیص ، تا مراحل پرتو درمانی و شیمی درمانی و فیزیوتراپی؛ همه افراد با تشخیص مثبت(بیمار) مورد حمایت تجهیزاتی مدرن و حتی مالی موثر قرار میگیرند وکسانی هم که فاقد ضایعه مهمی باشند فارغ بال تر و با اطمینان از این نظر زندگی می کنند .
منظور ما ایجاد نگرانی  وبرخورد تبلیغاتی غیر مثبت نیست و نخواهد بود چرا که برای کسب درآمد نیازی به سرمایه گذاری های اینچنین سنگین با بازخور غیر اقتصادی نیست. هدف عالیست.فقط برای این دستگاه به طور مستقیم و با در نظر گرفتن عوامل جانبی حدود 5 میلیارد ریال تا کنون هزینه شده است و در فاز بعدی هم به همین مقدار نیاز به سرمایه گذاری خواهیم داشت.
   به تدریج و در طول اجرای طرحهای معاینات دوره ای و سونوگرافی و ماموگرافی ، در مواقع لزوم، اطلاعات و جزئیات لازم در اختیار گروه تحت پوشش طرح قرار داده خواهد شد و امیدواریم همیشه مردم عزیز مراغه و شهرهای مجاور با درک اهمیت پرداختن به این مسئله و استفاده موثر از امکانات ایجاد شده به خوبی ما را در رسیدن به هدف مشترکمان که سلامت همه جانبه جسمی و روحی است یاری کند.
   ما مشاوره با کارگروههای مسئول بررسی بیماریهای پستان را (که دراین مرکز در حال شکل گیری است)،  برای بیمارانمان توصیه می کنیم و در مراحل بعد یاریگر آنها در تشخیص به موقع می شویم  . با تشخیص به موقع ، حتی در موارد بدخیم بیماریهای پستان با عکسبرداری توسط این دستگاه خاص ( که با کمترین دوز اشعه،  بهترین کیفیت تصویری را ایجاد می کند ) از هزینه های جانکاه مادی و معنوی این بیماریها برروی خانوارهای محترم منطقه می کاهیم به یاری واراده خداوند مهربان و شفا بخش .
دکتر کوروش عبداللهی فرد
رادیولوژیست

ام آر آی MRI

MRI ،  تصویر سازی با روش تشدید مغناطیس می باشد. اختراع این دستگاه در سایه فعالیت های مستمر دو دانشمند برجسته به نام ریموند دامادیان و پاول سی لاتربور صورت گرفته است. با این روش می توان به تصاویر در سه جهت کورونال و ساجیتال و اگزیال دست یافت و این ، دستاورد بسیار مهمی است چرا که در روش CT ، رسیدن به این مرحله نیاز به زمان و دوباره سازی تصویر و تخمین حجم دارد.
دومین مزیت MRI  عدم استفاده از پرتو x است .اما ، پر هزینه تر بودن این روش و زمانِ زیاد لازم برای تصویر برداری ،  از ناتوانی های نسبی این روش می باشد .
گروه پزشکی وابسته به شرکت بهره بردار مرکز در حال حاضر از دستگاه MRI نیو سافت ، در بیمارستان مجاور بهره می گیرد که از شش سال پیش مورد استفاده قرار گرفته است.  این دستگاه از نوع open بوده و غیر تونلی است و در بیماران مضطرب و کودکان بسیار مفید می باشد. ضمن اینکه با توجه به مکانیسم خاص مکانیک تخت ، امکان تصویر گیری از بیماران سنگین وزن،  تا 160 کیلوگرم وجود دارد .
MRI در بررسی ضایعات مغزی و نخاعی تومورال و خونریزان و تخریبی و نیز ضایعات مفصلی و استخوانی عضلانی و به طور کلی ضایعات ارگانهای غیر متحرک ، بسیار کمک کننده و راهگشا است.
استفاده از MRI،  با پیشرفت های جدید در مورد قلب و ریه و سایر ارگانها ی متحرک، رایج شده ولی هنوز به عمومیت و قاطعیت لازم نرسیده است. آنچه گفتن آن برای  یک رادیولوژیست مهم است،  این واقعیت است که گاهی یک عکس ساده ، گویا تر از  MRI ،  در تشخیص شکستگی استخوان خاصی راهنمائی می کندو نباید از انجام آن غفلت کرد و در مقابل گاهی عدم استفاده به جا از روشی مثل MRI در تشخیص مثلا یک تومور فضا گیر مغزی موجب اتلاف فراوان سرمایه  شخصی و ملی با توجه به طولانی شدن مراحل تشخیص و درمان می شود .
آموزش مرتب در مثلث پزشکی بالینی و پزشک رادیولوژیست و بیمار و ایجاد آگاهی به ظرفیت ها و توانائی های موجود و ممکن،  باعث می شود امکانات تشخیصی درمانی هر منطقه به خوبی نیاز های آنها را پوشش دهد و در حداقل زمان حداکثر امکانات در اختیار آنها قرار گیرد.
امیدواریم در ماههای آتی با تجمیع امکانات تصویر برداری نسبت به انتقال MRI موجود به ساختمان جدید  اقدام کرده و در فضائی مطلوبتر به ارائه خدمات ادامه دهیم. شرکت در نظر دارد با رفع موانع موجود فعلی نسبت به وارد کردن و نصب دستگاه MRI جدید ایستاده امکانات  این بخش را افزایش دهد .

سی تی اسکن، برش نگاری رایانه ای

CTScan یا برش نگاری رایانه ای روشی نوین است که در علوم تشخیص پزشکی کاربرد فراوان پیدا کرده است . در این روش کالبد انسان به صورت لایه به لایه بررسی و اسکن می شود و بخشهای درونی بدن برای پزشکان در شکل مقطع قابل مشاهده می شوند. عملا اولین CTScan تجاری پزشکی در سال 1972 توسط گودفری هانسفیلد در آزمایشگاه EMI انگلیس تولید شده است. سالها بعد Will Kalender با ایجاد برخی تغییرات امکان CT اسپیرال را فراهم کرد و وقفه قسمتهای بین برش ها در این نوع تصویر برداری از بین رفت و امکان بررسی همه بدن فراهم شد .
به طور کلی در تولید CT هفت نسل دستگاه تولید شده است .
-1    Pencil beem که حرکت منبع اشعه و آشکار ساز نهائی هر دو به صورت دورانی است .
-2    Narrow fan beem که حرکت منشاء اشعه و آشکار ساز نهائی باز به صورت دورانی است .
-3    Wide fan beem
-4    منشاء اشعه حرکت دورانی دارد و آشکار ساز به صورت ثابت حلقه ای در آمده است .
-5    استفاده از پرتوهای الکترونی
-6    اضافه شدن حرکتی اسپیرال یا مارپیچی
-7    استفاده از آرایه های آشکار ساز چند ردیفی (multidetector array) معروف به MDCT
مرکز ما با توجه به نیازهای شهر،  از سی تی اسکن  اسپیرال MDCT نسل هفتم بهره می گیرد که امکان باز سازی سه بعدی عروق مغز و ارگانهای داخلی را تا حدودی بر آورد می کند و زمان تصویر برداری و دوز اشعه مورد استفاده بسیار پائین تر از CT های نسل قدیم می باشد .
CT خریداری شده مرکز، محصول نهائی همکاری شرکت نیوسافت چین و فییلیپس هلند است که با Brand نیوسافت از شرکت پیشرودرمان ساز ایران خریداری شده است.